Chlewiska po rozbiorach
3 stycznia 2022W trzecim rozbiorze Polski w roku 1795 ziemie pomiędzy Pilicą i Bugiem (a więc i okolice Chlewisk) zagarnęła Austria. Zostały one nazwane Nową Galicją, albo Galicją Zachodnią ze stolicą w Krakowie, w odróżnieniu od Galicji Wschodniej, czyli ziem zabranych w pierwszym rozbiorze (1772 r.) ze stolicą we Lwowie. Podział na Galicję Wschodnią i Zachodnią został zlikwidowany w 1803 roku. Odtąd była już jedna Galicja ze stolicą we Lwowie.
W 1796 roku Galicję Zachodnią, a więc nasze ziemie, podzielono na cyrkuły ze starostami na czele. Chlewiska wraz z okolicznymi wsiami znalazły się w cyrkule radomskim. We wsiach wprowadzono numerację domów. Przedstawicielem wsi, nazywanej wtedy gromadą, był wójt mianowany przez dziedzica spośród trzech kandydatów przedstawianych przez chłopów. Dziedzice zostali przedstawicielami władzy państwowej we wsiach im podległych. Jeżeli byli właścicielami większej ilości wsi, to wszystkie one stanowiły dominium uważane przez państwo za jednostkę administracyjną, w której dziedzicowi podlegały sprawy administracyjne, policyjne i sądowe. W tym czasie prawie wszystkie wsie w okolicy Chlewisk podlegały jednemu dziedzicowi – Stanisławowi Sołtykowi.
Nasze okolice należały do Galicji, czyli do Austrii, tylko przez 14 lat. W roku 1809 zostały przyłączone do istniejącego od roku 1807 Księstwa Warszawskiego. Księstwo to podlegało Napoleonowi i jego administracja została zorganizowana na wzór francuski. Kraj podzielono na departamenty z prefektami na czele, a departamenty na powiaty, którymi kierowali podprefekci. Po raz pierwszy w historii naszych ziem wprowadzono podział powiatów na gminy złożone z kilku wsi. Na ich czele stali wójtowie. W 1809 roku Chlewiska znalazły się w departamencie radomskim i w utworzonym wtedy po raz pierwszy powiecie szydłowieckim. W Chlewiskach powstała gmina. Prawdopodobnie pokrywała się ona z ówczesną parafią chlewiską. Spoza parafii chlewiskiej mógł do niej należeć Sołtyków.
Tak utworzone podziały administracyjne nie trwały długo i skończyły się wraz z klęską Napoleona i ustaleniem nowego systemu politycznego przez Kongres Wiedeński w 1815 roku.
Ks. Waldemar Gałązka
